Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika

W sercu Zagłębia Dąbrowskiego, w najstarszej części Czeladzi, wznosi się monumentalna świątynia, która od ponad wieku dominuje nad panoramą miasta. Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika to nie tylko architektoniczny symbol miasta, ale również świadek burzliwej historii regionu, łączący w sobie elementy sacrum z dziedzictwem przemysłowym Zagłębia.

Historia świątyni

Początki parafii sięgają 1260 roku, kiedy to w dokumentach pojawia się pierwsza wzmianka o kapelanie Stefanie. Pierwotnie w tym miejscu stał drewniany kościół modrzewiowy, który spłonął podczas wielkiego pożaru miasta w 1495 roku. Następnie wzniesiono gotycką świątynię, która służyła wiernym do początku XX wieku. Obecny kościół, będący perłą architektury neoromańskiej, powstał w latach 1904-1913 według projektu dwóch wybitnych architektów – Tomasza Pajzderskiego i Hugona Kudera.

Architektura zewnętrzna

Monumentalna bryła świątyni została wzniesiona na planie krzyża łacińskiego z czerwonej cegły klinkierowej. Najbardziej charakterystycznym elementem są dwie frontowe wieże o wysokości 39 metrów, choć według pierwotnych planów miały sięgać 66 metrów. Nad skrzyżowaniem naw góruje majestatyczna, ośmioboczna wieża o wysokości 51 metrów, zwieńczona ostrosłupowym hełmem.

Portal główny

Szczególną uwagę przykuwa monumentalny portal główny, wznoszący się na wysokość 27 metrów. Jego zwieńczeniem jest kamienna rzeźba Serca Jezusowego z 1932 roku. Nad wejściem znajduje się imponująca rozeta o średnicy 6 metrów, ozdobiona witrażową kompozycją, która w słoneczne dni tworzy magiczną grę świateł we wnętrzu świątyni.

Wnętrze kościoła

Bazylika zachwyca przestronnością – nawa główna ma 68 metrów długości i 10 metrów szerokości. Wnętrze zdobi bogata polichromia autorstwa profesora Macieja Makarewicza, wykonana w latach 1963-1968. Na szczególną uwagę zasługuje fresk w prezbiterium przedstawiający Ostatnią Wieczerzę oraz sceny z życia Chrystusa. Świątynia szczyci się również cennymi XVII-wiecznymi organami, stanowiącymi wyjątkowy zabytek sztuki organmistrzowskiej.

Informacje praktyczne: – Zwiedzanie kościoła możliwe jest codziennie – Najlepszy czas na zwiedzanie: godziny poranne lub popołudniowe – Wstęp bezpłatny – Dojazd: autobusami ZTM (przystanki w pobliżu kościoła) – Adres: ul. Pieńkowskiego 1, 41-250 Czeladź

Podsumowanie

Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi to nie tylko świątynia, ale prawdziwe dzieło sztuki sakralnej, łączące w sobie monumentalizm architektury neoromańskiej z bogactwem detali artystycznych. Jest to miejsce, gdzie historia splata się z teraźniejszością, tworząc przestrzeń niezwykłą i inspirującą. Ta perła architektury sakralnej Zagłębia Dąbrowskiego stanowi żywe świadectwo kunsztu budowniczych początku XX wieku i pozostaje jednym z najważniejszych zabytków regionu.